Gladyatörleri bilir misiniz?
Hani arenada, kalabalıkların önünde sırf yine kalabalıkların zevklerini, içlerindeki şiddeti tatmin etmek için dövüşmüşler, öldürmüşler, ölmüşler. Asırlarca bu böyle devam etmiş. Ticareti yapılmış, insanlar kaçırılmış, satılmış. Karşı duran olmamış mı? Olmuştur elbet ama değiştirmeye yetecek kadar olmamış belli.
Geçen gün eşim Beşiktaş-Giresun maçını izliyorken, son dakikalarda işte tam o anlarda düşünmeye başladım bunları. Roma topraklarındaki gladyatörlerle doldu ekran.
Futboldan anlamam, sevmem de. Diğer spor dallarıyla eşit bütçeyi paylaşmıyor oluşuna tepki göstermemeye adalet anlayışım izin vermiyor.
Dünyada spor adı altında yürütülen savaşlar hiç dikkatinizi çekti mi? Soğuk Savaş dönemi, Rusya ve Amerika arasında… Ama anlatmak istediğim bu değil. Bu sebeple bu konuyu atlıyorum.
Benim anlatmak istediğim Beşiktaş-Giresunspor maçında son dakikalarda olanlar. Maç devam ederken Beşiktaş kalecisi bir anda yere düştü ve Giresun’lu futbolcunun gol atmak üzere geldiğini görmesine rağmen kıpırdayamadı. Yerde öylece kaldı. Ne olmuş olabilir? Bir sürü soru işareti ve kaygı verici bir durum. Peki sahada ne oldu dersiniz? Diğer futbolcular koştu koştu; hatta bir sporcu yerde yatan kalecinin üzerinden atladı ve top filelerle buluştu. Futbol tarihi listesine bir gol daha yazıldı, ya insanlık listesine?
Meğerse insanlığımız gladyatörlerden bugüne hiç değişmemiş.
Son yüzyılda sanırım en çok kullanılan kelimelerden birisi değişim diğeri ilerlemedir. Şimdi siz söyleyin bana değiştik mi, ilerledik mi?
Teknolojik gelişmeler ilerlemeye girer mi?
Ya da daha farklı sorayım. İnsan teknolojik açıdan ilerlerken erdem ve ahlak anlayışında geri gidebilir mi?
Madem Roma’ya gladyatörlere kadar gittik biraz daha geri gidelim Efes Antik Kenti’nde bulunan Celsus kütüphanesinin üzerinde yazan yazılara bakalım: Sophia, Arete, Ennoia, Episteme… Yani sırasıyla Bilgelik, Erdem, Muhakeme, Bilgi…
İnsanlık her çağda aynı dertlerin ıstırabıyla yanmış, kavrulmuş. Muhtemelen bunları her çağda aramaya, sorgulamaya devam edeceğiz.